اگر چه تعداد زیادی از مسا ئل فن اوری مربوط به استفاده از مواد پلاستیکی در بسته بندی مواد غذا یی از جمله مشکلاتی هستند که کلا به صنعت بسته بندی مربوط می شوند ولی برخی از مسا ئل مربوط به طبیعت ماده به کار رفته در بسته بندی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند . موفقیت کاربرد پلاستیک ها در بسته بندی نیاز به همکاری تولید کنند گان مواد غذایی ، سازندگان انواع پلاستیک ها ، طراحان ودر نهایت مصرف کنند گان دارد .ملا حظات اقتصادی محدودیت های بیشتری را اعمال می کند ، چرا که مصرف کننندگان صرفا به دنبال کیفیت محصول هستند تا بسته بندی آنها .

نیازمندیها و ويژگیهای مهم مواد بسته بندی مواد غذایی را می توان به شرح ذیل دسته بندی کرد:

- شفافیت ودرخشش سطح ان برای رضایت وجلب نظر مصرف کننده

- کنترل در انتقال رطوبت

- کنترل در انتقال سایر گاز ها

- تحمل تغییرات درجه حرارت به هنگام نگهداری و استفاده

- فقدان مواد سمی

- ارزان بودن

- مقاومت در مقابل ضربه

فن آوری های که می توانند برای بسته بندی مواد غذایی فرایند شده مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :

- ورق های خوراکی عایق برای کند کردن انتقال رطو بت بین اجزا تشکیل دهند ه یک ماده غذایی که دارای فعالیت ابی متفاوت هستند .

- گیرند های اکسیژن برای کند کردن اکسیداسیون چربی ها .

- گیرند های دی اکسید کربن .

- گیرند های بو های نامطبوع

سایر انواع بسته بندی موثر غذا یی عبارتند از :

- ورقه های حساس به میکروویو که بای افزایش سطح برخی از مواد غذ ایی مانند ورق های سیب زمینی ، انواع نان ها وذرت باد کرده در محیط های گرم مورد اسفاده قرار می گیرند.

- نشانگرهای انجام فرایند میکروویو

- ورقه های منتشر کننده بخار

- نشانگر های حرارت دیدگی بیش از حد مواد غذا یی که شرایط نامناسب فرایند حرارتی را اشکار می سازند.

- ارزیابی کننده تغییرات زمان – درجه حرارت برای نشان دادن میزان کاهش قابلیت نگهداری مواد غذا یی که در جریان توزیع انها ممکناست اتفاق بیفتد .

:: مواد مورد استفاده در بسته بندی

مواد بسته بندی شده طوری طراحی شده اند که با سرعت های نفوذ پذیری معینی و همخوانی با سرعت تنفس سبزیهای بستهبندی شده می توانند ورود اکﺳﻴﮋن را به داخل بسته بند ی کنترل کنند و اجازه دهند تا دی اکسید کربن خارج شود .مواد بسته بندی همچنین دارای استحکامی هستند که به راحتی ضربات مکانیکی مرحله توزیع مواد غذا یی را تحمل نمایند . کمپانی کریو واک کیسه ویا ورقه های بسته بندی مناسب محصولات مختلف ساخته و عرضه نموده است که عبارتند از : 900 _ B برای سیب زمینی پوست کنده ؛ EZ 961 برای کاهوی فرایند شده ؛ 941 _ PD برای بروکلی و گل کلم ؛ 900 _ PD برای بریده سبزی ها ؛ 960 _ PD و RD برای استفاده محصولات تازه .

مواد ذیل در حد وسیعی برای بسته بندی مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند :

- کاغذ ومحصولات کاغذی پوششدار

- محصولات سلولزی _ سلوفان

فلزات _ ورقه حلبی ، الومینیوم ، فولاد زنگ نزن ، مفرغ

* انواع سرامیک

* شیشه

* لاستیک

* پلاستیک

* ترکیبات دیگر مانند چوب ، پارچه وغیره

اغلب مواد فوق سال هاست که استفاده می شوند ودر این مدت مشکل عمده در بسته بندی مواد غذا یی بوجود نیاوردند . روش قدیمی حمل چای در صندو ق های چوبی دیگر مورد استفاده نیست و در مقابل استفاده از سرامیک لعابدار نسبت به ظروف فلزی مانند سرب و کادمیوم باعث کاهش الودگی می گردد . از طرف دیگر پلاستیک ها که امتیازات زیادی به عنوان مواد جدید بسته بندی دارند مواد غذا یی را در تماس با گستره وسیعی از مواد مختلف شیمیایی قرار دهند که قبلا تجربه نشده بودند . این مسله از این جهت بیشتر مورد توجه قرار گرفته است که مواذ بسته بندی به مدت زیادی در مجاورت مواد غذایی قرار می گیرند .

:: مواد بسته بندی پلاستیکی

پلی مر های اصلی مورد استفا ده در بسته بندی مواد غذایی همرا ه با توضیح مختصری در خصوص نحوه فراینده های تولید انها و خواص مشخصه محصول نهایی مورد بحث قرار می گیرند . اهمیت نفوذپذیری این مواد به اکﺳﻴﮋن و بخار اب در انتخاب انها برای بسته بندی مواد غذایی باید مورد توجه قرار گیرد .

اغلب پلی مری های که در بسته بندی مواد غذا یی استفاده می شوند تروپلاستیک ها هستند ، در درجه حرارت بالا نرم می گردند ودر اثر سرد کردن مجدد ا سخت می شوند بدون این که ترکیب شیمیایی انها تغییر کند . در مقابل این دسته ترمو ست ها هستند که در اثر گرم شدن به صورت غیر قابل برگشت تغییر می کنند . ترموپلاستیک ها ارجحیت دارند چون پلی مر اصلی ممکن است در معرض چند بار متوالی گرم کردن و سرد کردن در جریان تولید و تشکیل ورقه و یا ظرف قرار گیرد . ترموست ها به این شکل فرایند نمی شوند . مصرف انها در صنایع غذا یی برای در بطری است که در این صورت با ماده غذا یی تماس مستقیم ندارند .

1- پلی الفین ها

پلی اتیلن :

پلی اتیلن از پلی مریزاسیون اضافی گاز اتیلن که از صنایع زغال سنگ و نفت به عنوان محصول فرعی بدست می آید .

پلی پروپیلن :

عضو بعدی گروه الفین ها هستند .

پلی وینیل کلراید :

تعدادی از مواد پلاستیکی موجود ند که یک اتم ئیدروﮋن اتیلن توسط یک هالو ﮋن یا سایر گروهها جایگزین شده است .

پلی تترا فلوئو رو اتیلن :

2- ترموپلاستیک های غیر اتیلنی :

نایلو نها ) پلی امید) :

نایلون ها شامل پلی مرها یی هستند که از تراکم یک دی اسید بایک دی امین تولید می شوند در حالی که فراورده های قبلی از واکنش های پلی مریزاسیون اضافی به دست می امدند . اولین ترکیب نایلونی که تولید گردید نایلون 6 و 6 بود که از اسید ادیپیک و هگزا متیلن دی امین تشکیا شده است .

پلیمر های مرکب :

در برخی موارد پلی مرها یا با واکنش های اضافی بیش از یک نوع منو مر و یا تراکم سه نوع منو مر و یا با ترا کم سه نوع مونومر مختلف تولید می شوند . در هر مورد بیش از یک نوع واحد تکراری در ساختمان پلی مر وارد می گردد . به این دسته از پلی مر ها ،پلی مر مرکب می گویند .

انواع پلی مرهای مرکب :

اتیلن ونیل استات

وینیل کلراید

پلی استیرن

:: مزایا بسته بندی

محصولات كشاورزي و دامپروري كه خسارت ديده، فاسد شده و يا كيفيت غير قابل قبولي از نظر هر يك از خصوصيات حسي داشته باشند مورد پذيرش مصرف كنندگان قرار نمي گيرند و ضايعات محسوب مي شوند. دلايل اين گونه ضايعات را مي توان به عوامل زير نسبت داد:

1) آلودگي ميكربي و تجزيه مواد توسط آنها

2) فرآيندهاي زيست سوزي و زيست سازي (متابوليكي)

3) تنش هاي فيزيكي.

فساد معمولا به وسيله كپك ها، مخمرها، باكتري ها و ويروس ها انجام مي گيرد. منشاء اين آلودگي ها ممكن است از مزرعه و باغ باشد كه محصول در حال رشد يا دام را مورد تهاجم قرار دهد. سپس علايم قابل رويت فساد طي حمل و نقل ، انبار كردن و يا مصرف محصول به چشم آيد. تغييرات متابوليكي غير معمول كه به دليل گرمازدگي، سرمازدگي، كمبود اكسيژن يا تنش دي اكسيد كربن روي مي دهد ممكن است به لك افتادن، گود افتادگي، نرم شدگي بيش از حد، تغيير رنگ، تغيير بافت و… منجر شود. تنش هاي فيزيكي طي برداشت مكانيكي، حمل و جابجايي و… وارد مي شود و سبب ضربه ديدگي، سايش و تغيير فيزيكي محصول مي گردد.