+ نوشته شده توسط نارگل در دوشنبه چهاردهم شهریور ۱۳۹۰ و ساعت
|
+ نوشته شده توسط نارگل در شنبه دوازدهم شهریور ۱۳۹۰ و ساعت
|
روغن خام سبوس ، بسته به کیفیت آن دارای 3تا20 درصد اسید چرب آزاد، 5تا8 درصد مواد غیر قابل صابونی و رنگدانه می باشد که باید تصیفیه گردد مراحل تصفیه روغن خام به شرح زیر می باشد. [1]
1 – استخراج واکس 2 – صمغ گیری 3 – خنثی سازی
4 – رنگبری 5 – بوگیری 6 – زمستانه کردن
1 – استخراج واکس :
جداسازی واکس ، قبل از عملیات تصفیه قلیائی ، باعث میشود که ضایعات تصفیه ای کاهش یابد . بنا به گزارش ، ضایعات تصفیه ای در روغن های واکس گیری نشده بیش از 42% وروغنهای واکس گیری شده 31% می باشد. واکس روغن سبوس روغن برنج دارای نقطه ذوب بالا و شبیه واکس زنبور عسل بوده .
راندمان استخراج واکس RBO بسته به درجه حرارت ، طبیعت حلال مورد استفاده و منبع سبوس متفاوت می باشد. بعنوان مثال میزان واکس حاصله از روغن سبوس پاربویل شده بطور قابل ملاحظه ای کمتر از سبوس معمولی است . باتوجه به اینکه از واکس استخراجی می توان بعنوان افزودنی در ساخت مواد صنعتی ، آرایشی و غذایی استفاده بعمل آورد لذا بازیابی واکس از روغن سبوس برنج و بکارگیری آن در صنایع مختلف مقرون به صرفه بودن استحصال روغن از سبوس برنج را توجیه می نماید. ساده ترین روش حذف واکس ، استفاده از حرارت پائین و سپس ته نشینی و #####اسیون یا سانتریفوژ می باشد. [1]
2 – حذف صمغ ها و فسفاتیدها :
مواد صمغی موجود در RBO جزء چربیهای قطبی با خاصیت فعال در سطح می باشد که باعث افت تصفیه ای درمرحله خنثی سازی ، از طریق ایجاد امولسیون و ممانعت از خروج کامل صابون میگردد.روش عمومی جهت صمغ گیری، هیدرولیز کردن تحت حرارت 60تا80درجه سانتیگراد و اضافه نمودن مقدار کمی (1.5تا5درصد) مواد کمک ##### و بدنبال آن جداکردن صمغ توسط #####اسیون یا سانتریفوژ می باشد. . مواد کمک صمغ گیر متداول عبارتند : آب، اسید فسفریک، اسید اگزالیک ، اسید سولفوریک ، مواد فعال در سطح غیر یونی [1]
3 – خنثی سازی :
روشهای مختلف خنثی سازی عبارتند از تصفیه قلیائی ، تصفیه میسلا، تصفیه با سیستم حرارتی و تصفیه فیزیکی ؛ عمده ترین شیوه خنثی سازی یا بی اسیدی کردن ؛ مخلوط کردن روغن داغ 50تا60درجه سانتیگراد ، بامقدار محاسبه شده ای از قلیاو همزدن بمدت 10تا15دقیقه و سپس عملیات سانتریفوژ و شستشو با آب داغ بمنظور حذف صابون باقی مانده است . [1]
4 – روش تصفیه میسلا :
از بین روشهای مختلف خنثی سازی روغنهای گیاهی با اسید چرب آزاد بالا، تصفیه میسلا روش مناسبی می باشد. براساس تحقیقات انجام شده توسط باتاچاریا درسال 1986در ارتباط با اثرمیزان روغن (بااسید چرب 3/15%)موجود در هگزان نشان داد زمانی که میسلا حاوی 60% روغن باشد . نه تنها رنگ ، بلکه فاکتورهای موثر در تصیفه روغن بهبود می یابد. [1]
5 – تصفیه فیزیکی :
اسیدهای چرب روغنی که صمغ آن بخوبی جدا شده خشک و رنگبری شده باشد ، بوسیله تقطیر بخار ، تحت فشار پائین (3/4میلیمترجیوه) و حرارت بالا 220-200درجه سانتیگراد بحالت فراردرآمده و در اثر تقطیر بخار ، میتوان مبادرت به جمع آوری آنها نمود. [1]
6 – رنگبری :
رنگبری اکثرا با استفاده از سیستم غیر مداوم ، با بکارگیری خاک Fullers انجام میگردد . رنگ سبز در روغن نشانه نارس بودن برنج می باشد که میتوان بدون هیچ مشکلی آن را توسط خاک فعال شده با اسید حذف کرد. البته در این مرحله سایر رنگدانه های موجود در RBO نیزحذف میگردند . ابتدا مخلوط خاک رنگبر و روغن را بخوبی هم زده و پس از آن در 120 درجه سانتیگراد بمدت 20نگهداری می شود . جهت حصول نتایج مطلوب باید حرارت روغن را قبل از #####اسیون به 70تا80درجه سانتیگراد رساند (1). طی عملیات رنگبری محصولات اولیه اکسیداسیون ( پراکسیدها) به ترکیبات ثانویه تبدیل و بخشی از آن توسط خاک فعال جذب می شود. عدد پراکسید روغن رنگبری شده باید صفر باشد
7 – زمستانه کردن :
هدف از این مرحله جداسازی کریستال گلیسیریدهای اشباع می باشد. فرآیند مذکور شامل گرم کردن روغن تا دمای 30الی 35درجه سانتیگراد و سپس کاهش تدریجی و یکنواخت حرارت ؛ همراه با همزدن ، طی 12ساعت به 15درجه سانتیگراد و سپس رساندن حرارت به 4تا5درجه سانتیگراد بدون همزدن و نگهداری روغن در حرارت ذکر شده به مدت 24تا48ساعت . روغن سبوس برنج را میتوان براحتی با راندمان 90% زمستانه نمود.
مشکلات روغن کشی :
پژوهشگران عواملي نظير كيفيت سبوس برنج و ماشين آلات و تجهيزات استخراج روغن را در موفقيت صنعت توليد روغن سبوس برنج دخيل و تعيين كننده دانسته و خاطرنشان كرده اند: مشكل عمده در استخراج روغن از سبوس برنج، برخلاف ديگر روغن‌ها، تجزيه سريع چربي‌ها و درنتيجه ايجاد اسيدهاي چرب و افزايش عدد اسيدي مي‌باشد. سبوس برنج شديدا فسادپذير است و از لحظه جدا شدن آن از برنج قهوه اي، بلافاصله فساد آن آغاز مي‌شود. از اين رو براي هرگونه بهره برداري از آن، جلوگيري از فساد تصاعدي سبوس الزامي است. عامل اصلي فساد پذيري سبوس، وجود آنزيم‌ها به ويژه ليپاز است. بنابراين قبل از هرگونه بهره برداري از سبوس برنج، پايدار سازي سبوس برنج يك ضرورت محسوب مي شود. در اين پژوهش نتايج امتيازات روش به كار رفته براي استخراج روغن از سبوس و تصفيه آن بيانگر آن است كه استخراج روغن در دماي محيط سبب جلوگيري از تجزيه و دگرديسي تركيبات ميكرومغذي روغن كه به حرارت حساس هستند، شده و مصرف انرژي حرارتي نيز به حداقل مي‌رسد. مشكلات ايمني كار با هگزان نيز كاهش مي‌يابد. همچنين انجام رنگزدايي محلول، روغن در هگزان ( مسيلا) بلافاصله پس از استخراج در دماي اتاق سبب دستيابي واكسن، صمغ و ماده صابوني با رنگ روشن، در ساير مراحل تصفيه مي‌شود. ضمن اينكه عدم اعمال حرارت نيز در اين مرحله، فاكتور مثبتي از نظر حفظ اجزاي ميكروبي موجود در روغن محسوب مي‌شود. از سوي ديگر، با استفاده از ماده فعال كننده سطحي ارزان قيمت در مرحله واكس زدايي، سرعت اين مرحله بسيار بهبود مي‌يابد[5]
فعالیتهای انجام شده در سطح استان گیلان و کشور:
پژوهشگران سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي مركز گيلان، براي اولين بار به روش بهينه‌اي براي استخراج روغن از سبوس برنج دست يافتند.فاطمه بلالايي و مژگان سلوكي پژوهشگران سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي مركز گيلان در اين طرح پس از پايدارسازي سبوس به دو روش فيزيكي و شيميايي، در سيستم تراوا با استفاده از هگزان در دماي اتاق روغن از سبوس استخراج گرديده و پس از رنگزدايي از مسيلاي حاصل با استفاده از سيستم تراوا توسط خاك رنگبر در دماي اتاق، عمليات صمغ زدايي و تصفيه قليايي انجام شد. در اين پژوهش عنوان شده است: سبوس برنج يكي از فراورده هاي جنبي كارخانجات برنجكوبي كه حدود 10 درصد وزني هر دانه شلتوك را شامل مي‌شود، حاوي 15 تا 25 درصد روغن است، روغن سبوس برنج، به لحاظ اثرات دارويي مثبت ازجمله كاهش كلسترول سرم خون، غذاي سلامتي و روغن قلب ناميده مي‌شود. اين روغن داراي تركيب مناسبي از اسيدهاي چرب است. همچنين حاوي آنتي اكسيدن‌ها و ساير مواد مغذي ميكروبي باشد. براساس مطالعات انجام شده، سبوس برنج پس از استخراج روغن از آن، ماده غذايي مناسب براي تهيه خوراك دام و طيور، حاصلخيزكننده‌ها، بستر توليد قارچ‌هاي خوراكي و مكمل‌هاي دارويي و غذايي ارزشمند محسوب مي‌شود.دربخشي از اين پژوهش آمده است (4) . كشور ما از معدود كشورهايي است كه در آن از محصولات فرعي كشت برنج استفاده مطلوب و اقتصادي به عمل نمي‌آيد.در حالي كه در كشورهايي كه به نحوي از اين محصولات فرعي بهره برداري مي‌كنند، نظير استخراج روغن از سبوس و عرضه حداقل كنجاله سبوس جهت تهيه خوارك دام، تاثير چشمگيري در بهبود اوضاع اقتصادي ايجاد نموده است.نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد: روغن سبوس حاوي سه گروه از آنتي اكسيدان‌هاي طبيعي شامل توكوفرول، توكوترينول، و y - اوريزانول مي‌باشد. اين آنتي اكسيدانها مسؤول كنترل راديكال‌هاي آزاد عامل بيماري‌هاي چون امراض قلبي ، عروقي، سرطان‌ها، آب مرواريد و آرتيتيز مي‌باشد.تاثير y - اوريزانول در كاهش كلسترول كل ( افزايش كلسترول خوب و كاهش كلسترول بد) كاملا اثبات شده است. مصرف روغن سبوس از تجمع پلاكت‌ها در خون و در نتيجه امراض قلبي عروقي جلوگيري مي‌كند.از سوي ديگر، روغن سبوس حاوي اسكوالن است كه داراي خاصيت ضد چروك بودن و به جهت مفيد بودن در حفظ سلامت، شادابي و نيز تغذيه پوست، در فرمولاسيون فرآورده‌هاي آرايشي بهداشتي به كار مي‌رود.
جدول 1) –مواد موجود در 100گرم سبوس برنج :
انرژي
275کالری
آب
9/7گرم
پروتئین
5/13گرم
چربی
5/15گرم
نشاسته
50گرم
کلسیم
75گرم
فسفر
1400میلی گرم
آن
20میلی گرم
پتاسیم
1500میلی گرم
ویتامین ب 1
25/2میلی گرم
ویتامین ب 2
25/0میلی گرم
ویتامین ب 3
30میلی گرم
استفاده از فرآیند پاربویل برای غیر فعال نمودن آنزیم های سبوس برنج :
فرآیند حرارتی مرطوب شلتوک که در زبان انگلیسی بنام پاربویلینگ خوانده می شود، بصورت سیستمی ابتدائی در مشرق زمین متداول بوده و امروزه نیز به همان شکل پیشین و یا در برخی از ممالک پیشرفته در روشهای مدرن تری مطرح می باشد. این واژه به مفهوم نیم جوش یانیم پز کردن شلتوک برنج است که طی 3 مرحله اساسی بشرح زیر انجام میگردد. [1]
1 – خیساندن شلتوک در آب بمنظور افزایش رطوبت تا حدود 33 درصد.
2 – اعمال فرآیند حرارتی شلتوک خیس شده که معمولا توسط بخار انجام میگیرد. که طی آن تغییرات فیزیکی و شیمیایی دانه کامل شده و منجر به زیبایی شکل دانه میگردد.
3 – خشک کردن شلتوک تا سطح رطوبت مناسب برا ی آسیاب کردن.
تقریبا 25درصد شلتوک تولیدی در دنیا تحت عملیات پاربویل قرار می گیرند. در کشور هندوستان این رقم به 60 درصد می رسد.سبوس حاصله از این شلتوک می تواند بطور مستقیم جهت تولید روغن خوراکی مورد مصرف قرار گیرد.
+ نوشته شده توسط نارگل در شنبه دوازدهم شهریور ۱۳۹۰ و ساعت
|
+ نوشته شده توسط نارگل در شنبه دوازدهم شهریور ۱۳۹۰ و ساعت
|
+ نوشته شده توسط نارگل در جمعه یازدهم شهریور ۱۳۹۰ و ساعت
|